Nowadays people know the price of everything and the value of nothing.
Oscar Wilde (1854 – 1900) – The Picture of Dorian Gray (1893)
Onze beschaving is ten einde. Er is nog maar één afweging die ons bestuur bezig houdt: wat kost het? Onze hele bestaan wordt gekoloniseerd door de redenatie dat uiteindelijk de prijs, en niet de waarde, leidend is. Kijk maar naar alle recente voorbeelden: koopkrachtkrimp, energiecrisis, woningnood, gaswinningproblematiek, klimaatcrisis, vergrijzing en asielcrisis. Alle beleidsterreinen zijn doortrokken met de economie van verschraling en verzuring, gedreven door geldelijke afwegingen.
De overheid faalt op alle gebieden en miljoenen huishoudens zijn slachtoffer van deze modus operandi, want ieder besluit van politici, bestuurders en topambtenaren eindigt met dezelfde mantra: hoeveel euro?
Dientengevolge is er niets van de verzorgingsstaat overgebleven. Een kwart (!) – ik herhaal: vijfentwintig procent – van alle huishoudens in Nederland gaat financieel ten onder of dreigt de afgrond in te storten. Dat zijn ruim vier miljoen mensen. Vier miljoen. Alle zekerheid is onder hun voeten afgebrokkeld. De verantwoordelijken leven in een politieke bubbel, losgezongen van de werkelijkheid, gevangen in hun verlammende angst het ‘kostbare’ electoraat te verspelen. Ze hebben geen notie van de ramp die zich voltrekt, of hebben er lak aan, of zijn incapabel adequaat te acteren. Welke van de drie ook van toepassing is, het is hemeltergend.
Terwijl de nieuwsberichten over de financiële wanhoop met zorgwekkende snelheid toenemen, kondigt het kabinet aan dat ze pas in 2023 iets aan de koopkracht kunnen doen. Ze noemen het brutaalweg een “mooi pakket”. Terwijl het drama zich voor hun ogen afspeelt. Maar die realiteit ontkennen ze. Er kan niet eerder ingegrepen worden. Want: geen geld.
De volslagen onkunde, gênante apathie en blinde verering van Mammon is godgeklaagd. Er is niets menselijks meer te herkennen in het gedrag van degenen die zogenaamd aan de knoppen zitten. Er wordt niets geboden. Zelfs geen sprankje hoop. Alles wordt gezien als kostenpost in plaats van investering in onze samenleving in zijn geheel. Ze zijn geen volksvertegenwoordigers meer. De enige belangen die ze nog behartigen zijn die van zichzelf en het grootkapitaal.
De welvaartskloof strekt zich uit tot ongekende breedte. Gemiddelden verhullen de schrijnende werkelijkheid. Nederland lijkt een egalitair land als naar verdeling van besteedbaar inkomen wordt gekeken, maar de dagelijkse praktijk bewijst het tegendeel. Steeds meer mensen leven onder de armoedegrens. Vrezen het ergste. Zijn ten einde raad. Zien vertwijfeld hoe het weinige geld dat ze hebben als sneeuw voor de zon verdwijnt door torenhoge vaste lasten en peperdure boodschappen. Daar kan geen budget of bespaardrift tegenop. Het lek is geslagen, het gat is te groot, steeds meer gezinnen gaan ten onder.
Tegelijkertijd maken multinationals miljarden euro’s winst en leren (in de toekomst dikbetaalde) bedrijfseconomen hoe voor ondernemingen het fiscaal voordeel te optimaliseren. Alle ethiek en geweten door het afvoerputje ter meerdere eer en glorie van winstmaximalisatie. Geld klotst tegen de plinten omhoog. En dat moet zo blijven. Maar niet voor hen die het nodig hebben. Dat interesseert hen niet. En die zeldzame keer dat ze ter verantwoording worden geroepen door (parlementaire) commissies, liegen ze glashard en ontkennen iedere aansprakelijkheid. Woorden als hautain, zelfgenoegzaam en neerbuigend schieten tekort om dit vertoon van absolute arrogantie te beschrijven.
Ik hou mijn hart vast. Anders breekt het in duizend stukken. Want het lijden dat de komende (winter)maanden over miljoenen wordt uitgestort, is onbeschrijflijk. Dit kabinet strompelt tastend door het duister, onderwijl bewerend dat ze alles onder controle hebben. Maar Rutte c.s. doen niets. We worden niet geregeerd door mensen, maar door geld. Barbaars. Een ander woord kan ik niet bedenken. Zonder enige vorm van beschaving. Zonder mededogen. Er is zelfs geen eenoog te bekennen. Dieper dan dit kunnen ze niet zinken.
Terwijl ze thuis hun goedgevulde koelkast openen, hun maatpak naar de stomerij (laten) brengen en zonder blikken of blozen in hun dure dienstwagen stappen terwijl ze verkondigen dat we allemaal een stapje terug moeten doen en velen niet op de oude voet verder kunnen. Behalve zij dan. En hun vrienden de grootverdieners. En de lobbyisten van die industriëlen. Maar verder iedereen. Het is een moeilijke boodschap, maar ze begrijpen het. Echt.
Niet dus. De hypocrisie spat er vanaf. Stap op. Maak ruimte voor bewindslieden die wel bereid zijn te doen wat nodig is. Want jullie zijn collectief af. Beken schuld en verdwijn. Voorgoed.
